Któż nie chciałby mieć tarasu - miejsca w zarysie bryły budynku, w którym w ciepłe dni można ustawić leżak do opalania, poczytać książkę czy urządzić grilla. Perspektywa taka jest naprawdę nęcąca, jednak kilka drobnych błędów wykonawczych szybko może sprawić, że taras zamiast zdobić dom zacznie go szpecić. Często zdarza się, że z tarasów już po roku czy dwóch odpadają płytki, a w pomieszczeniach pod nimi pojawia się wilgoć.
Dlaczego izolacja tarasu jest ważna
Wilgoć oraz zmienne, skrajne temperatury działające na płytę tarasu nad pomieszczeniem ogrzewanym to dwa czynniki, które najczęściej powodują uszkodzenia jego konstrukcji. Aby taras spełniał stawiane mu oczekiwania, musi mieć przede wszystkim właściwie wykonane hydroizolacje oraz izolację termiczną. Błędy popełnione w tych punktach mogą ujawnić się w postaci wilgoci na suficie lub ścianie w pomieszczeniu pod tarasem.
Najczęściej dochodzi jednak do uszkodzenia lub odspojenia okładziny ceramicznej stanowiącej wykończenia płyty tarasu. Woda dostająca się pod płytki zamarza i zwiększając swoją objętość powoduje ich odrywanie od płyty tarasu. Płytki mogą odpadać także na skutek rozszerzania się i kurczenia ich podłoża pod wpływem skrajnych temperatur w okresie zimowym. Aby zapobiec wychłodzeniu pomieszczenia pod tarasem w zimie i zmniejszyć naprężenia w samej płycie, stosuje się izolację termiczną.
Uwaga: drzwi wyjściowe na taras powinny być zaprojektowane na takiej wysokości nad płytą konstrukcyjną, by wszystkie warstwy tarasu znalazły się poniżej ich progu.
Wykonanie płyty spadkowej tarasu
Budowę tarasu nad pomieszczeniem zaczynamy od wykonania na stropie płyty spadkowej. Najlepiej, jeśli strop już wcześniej wykonany został ze spadkiem około 1-2 %, w kierunku od ściany budynku. Jeśli nie przewidzieliśmy tego wcześniej, płytę taką wylać musimy na miesiąc przed przystąpieniem do dalszych robót – w tym czasie beton nabierze odpowiedniej wytrzymałości. Czas ten możemy oczywiście skrócić, stosując domieszki powodujące szybszy przyrost wytrzymałości betonu. Do płyty spadkowej mocujemy także obróbkę blacharską z kapinosem, która ewentualną wilgoć zbierającą się pod wyżej położonymi warstwami tarasu odprowadzi do rynny.
Hydroizolacja i docieplenie tarasu
W pomieszczeniu ogrzewanym, przeznaczonym na stały pobyt ludzi powstaje para wodna. Przenikanie jej do warstw tarasu uniemożliwi paroizolacja, którą wykonujemy na płycie spadkowej. Warstwę paroizolacyjną może stanowić podwójnie ułożona folia budowlana o gramaturze większej niż 150 gr/m², z zakładem na ściany sąsiadujące z tarasem. Jako izolacji można także użyć grubowarstwowej izolacji bitumicznej.
Następny krok to zamontowanie izolacji termicznej – niezbędnej w konstrukcji znajdującej się nad pomieszczeniem ogrzewanym. Izolacja termiczna ma nie tylko zmniejszyć straty ciepła przenikającego przez przegrodę, ale także zabezpieczyć płytę tarasu i okładzinę przed uszkodzeniami powodowanymi rozszerzalnością cieplną. Bez izolacji termicznej, podczas szczególnie silnych mrozów, temperatura działająca na płytę stropową od strony pomieszczenia może wynosić grubo ponad 20ºC, podczas gdy od strony zewnętrznej kilkadziesiąt stopni mniej. Na skutek różnicy temperatur działających na dwie powierzchnie nie rozdzielone materiałem termoizolacyjnym, w elemencie konstrukcyjnym zachodzą naprężenia mogące doprowadzić do jego pękania.
Zastosowanie termoizolacji oddzielającej strefę wewnętrzną od zewnętrznej znacznie zmniejsza ryzyko uszkodzeń samego elementu i przyklejonych do jego zewnętrznej powierzchni płytek ceramicznych. W tarasach opartych na gruncie izolacji termicznej nie stosuje się, a w przypadku tarasów opartych na ścianach pomieszczeń nie ogrzewanych zaleca się docieplenie o grubości 5-8 cm. Warstwę termoizolacyjną zaleca się wykonać z twardego polistyrenu ekstrudowanego lub styropianu oznaczonego symbolem EPS 200 036. Dostępne są także płyty z poliuretanu.
Kolejną warstwą jest przekładka rozdzielającą z folii budowlanej układana na styropianie z wywinięciem na ściany. Zabezpieczenie to spełni rolę warstwy poślizgowej dla płyty dociskowej, którą wykonamy w kolejnym etapie.
Wykonanie płyty dociskowej tarasu
Płyta dociskowa, którą wykonujemy z betonu zbrojonego siatką stalową, chroni izolację termiczną przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz stanowi solidną podstawę pod okładzinę posadzkową. Umieszczenie jej na warstwie folii umożliwia swobodniejsze odkształcanie pod wpływem zmiennych temperatur, niż w przypadku, w którym byłaby trwale związana z podłożem.
Płyta nie jest także związana ze ścianami, gdyż przed jej wylaniem należy wokół nich ułożyć dystansowe paski styropianu. Dzięki nim unikniemy mostka termicznego przenoszącego zimno z płyty na ścianę oddzielającą taras od pomieszczenia mieszkalnego. Płyta dociskowa powinna mieć 5 cm grubości, a na jej krawędziach muszą być zamontowane ponownie obróbki blacharskie odprowadzające wodę znad płyty do rynien.
Okładzina ceramiczna tarasu
Warstwa wykończeniowa jest tą, która najczęściej ulega uszkodzeniom. Powodem jest zwykle nieprawidłowe wykonanie któregokolwiek z wcześniej opisanych etapów oraz wilgoć dostająca się do niżej położonych warstw. Aby temu zapobiec, na płycie dociskowej stosujemy kolejną warstwę hydroizolacji. Materiał izolacyjny będzie tu bezpośrednio zespolony z zaprawą klejącą płytki ceramiczne.
Materiały uszczelniające będące w bezpośrednim zespoleniu z okładzinami ceramicznymi można nakładać w dwóch operacjach roboczych przez szpachlowanie oraz malowanie pędzlem lub wałkiem. Na wyschniętym uszczelnieniu powierzchniowym okładziny ceramiczne przykleja się zaprawą. Musi ona być nałożona na całą powierzchnię płytki. Brak pustek w warstwie klejowej wyeliminuje ryzyko uszkodzeń punktowych oraz odspajania i pękania płytek pod wpływem zamarzającej pod nimi wody. Spoiny między płytkami trzeba fugować preparatem przeznaczonym do stosowania na zewnątrz
Producenci chemii budowlanej oferują produkty systemowe - od hydroizolacji, po klej i fugi, które ze sobą współpracują. Warto z nich skorzystać, bo wtedy ryzyko popełnienia błędu jest mniejsze. Nie ma też ryzyka, że między produktami zajdzie jakaś niepożądana reakcja.
Budowa tarasu - ważne szczegóły
Połączenie tarasu ze ścianą. Miejsce to jest szczególnie narażone na działanie wody deszczowej. Pamiętajmy, by hydroizolację wywinąć na ścianę i zabezpieczyć cokołem, na przykład z płytek ceramicznych. Płytki cokołowe nie mogą stykać się z płytkami powierzchniowymi tarasu. Powstałą między nimi szczelinę wypełnia się taśmą elastyczną i wykańcza silikonem.
Dylatacje. Z powodu odkształcalności termicznej w warstwie płyty dociskowej mogą powstać pęknięcia, które zwykle przenoszą się także na okładzinę ceramiczną. Aby temu zapobiec wykonuje się dylatacje. Powinny one mieć one szerokość 10 mm i przechodzić przez całą grubość płyty dociskowej oraz okładzinę ceramiczną.
Balustrada. Najczęściej mocowana jest w płycie tarasu od góry, w ten sposób przecina wszystkie warstwy nawierzchni, tworząc miejsca swobodnego przepływu wody, które należy dokładnie uszczelnić. Jeśli nic nie stoi na przeszkodzie, to najlepiej przytwierdzić ją do czoła płyty konstrukcyjnej lub zewnętrznej powierzchni ściany pomieszczenia znajdującego się pod tarasem.
