Izolacja przeciwwilgociowa domu

Gdy wilgoć atakuje dom

Wilgoć poważnie szkodzi wszystkim częściom budynku. Sprzyja rozwojowi grzybów pleśniowych, a w domach drewnianych lub bogatych w drewniane elementy konstrukcyjne i wykończeniowe, także rozwojowi grzybów domowych, których pokarmem jest celuloza zawarta w drewnie. Pleśnie źle wpływają na ludzkie zdrowie, a grzyby domowe niszczą doszczętnie drewno i potrafią również uszkodzić strukturę ścian i stropów murowanych.

Zawilgocone materiały ścienne mają poza tym gorsze właściwości mechaniczne i obniżoną izolacyjność termiczną. Wilgoć powoduje też pęcznienie płyt gipsowo-kartonowych i wyrobów drewnopochodnych. Woda, która dostała się w cegły, spoiny cementowe, tynki lub pod kafelki i doczekała tam zimy, zamarza rozsadzając przy okazji te materiały. Wymienione niekorzystne zjawiska mogą wystąpić nie tylko wtedy, gdy brak jest izolacji, ale również, gdy została ona źle dobrana i wadliwie ułożona.

Dobry wybór materiałów izolacyjnych to podstawa

Rodzaj materiału izolacyjnego zawsze należy dobierać odpowiednio do danego miejsca. Trzeba też mieć na uwadze panujące w nim warunki. Inna hydroizolacja powinna być użyta na przykład do dachu płaskiego, a inna na tarasie usytuowanym nad pomieszczeniem, mimo że i tu chodzi przecież o ochronę budynku przed zalaniem lub zawilgoceniem.

Nieprawidłowe dobranie materiałów i ich niewłaściwe zamontowanie może być przyczyną poważnych usterek, których naprawa będzie w przyszłości sporo kosztować. Wybierając papy, folie, membrany lub masy hydroizolacyjne nie warto zbytnio oszczędzać. Zawsze lepiej też zdać się na sprawdzonych, solidnych wykonawców, niż zatrudniać tanią ekipę, która z bogactwem zagadnień dotyczących izolowania budynku zetknie się po raz pierwszy dopiero na naszej budowie.

Materiały izolacyjne do fundamentów
W wypadku fundamentów i ścian fundamentowych lub piwnicznych wykonuje się jedną z trzech rodzajów izolacji:

• przeciwwilgociową lekką – zabezpiecza ona fundamenty przed wodą, która nie wywiera na nie ciśnienia (tak zwanego parcia hydrostatycznego). Izolację taka wykonuje się w domach położonych powyżej poziomu wód gruntowych, w gruntach przepuszczalnych;
• przeciwwodną średnią – wykonuje się ją między innymi wówczas, gdy zaraz poniżej fundamentów znajduje się grunt przepuszczalny, a wyżej znajduje się warstwa gruntu nieprzepuszczalnego;
• przeciwwodną ciężką – wykonuje się ją, gdy posesja ulokowana jest na gruntach spoistych (piaski gliniaste, glina). Taki grunt, po ulewnych deszczach, powoduje długotrwałe utrzymywanie się wody wokół fundamentów. Taką izolację poleca się robić również wówczas, gdy woda gruntowa sięga wyżej poziomu fundamentów lub może ten poziom przekraczać okresowo.

Izolacje dzieli się też na: pionowe - chroniące pionową powierzchnię fundamentów przed wodą i wilgocią oraz poziome - ułożone w poprzek ścian i ław fundamentowych, chroniące przed przedostawaniem się wilgoci ścianami w górę (tak zwane podciąganie kapilarne). Izolacje pionowa i pozioma powinny być ze sobą połączone.

Pamiętaj o drenażu

Drenaż. Jest to system odprowadzania wody gromadzącej się wokół fundamentów, do specjalnych studzienek chłonnych. Stosuje się go tam, gdzie są grunty nieprzepuszczalne. W wykopie wokół ścian fundamentowych układa się rury drenarskie (koniecznie poniżej dolnej krawędzi ław fundamentowych) i zasypuje go żwirem lub keramzytem. Woda deszczowa szybko przesącza się przez żwir i rurami jest odprowadzana do studzienek.

Papy jako hydroizolacja

Mają budowę warstwową. Najważniejszy jest nośnik mechaniczny (osnowa, wkładka). Najczęściej jest to włóknina poliestrowa lub welon szklany. Z obu stron otacza go asfalt (bitum), który zapewnia wodoszczelność. Asfalt jest modyfikowany chemicznie, co zapewnia mu większą odporność na starzenie, niszczące działanie promieni UV, zmiany temperatury. Papy modyfikowane są głównie dwoma metodami:

• modyfikacja plastomerem APP – poprawia elastyczność asfaltu i dzięki temu zachowuje on swoje właściwości mechaniczne w zakresie temperatury od -15 do +130°C;
• modyfikacja elastomerem SBS – sprawia, że papy zachowują swoje właściwości mechaniczne w zakresie temperatury – od -30 do +110°C.

Papy są z jednej strony zabezpieczone folią, która chroni ich warstwy w rulonie przed sklejeniem. W pionowej izolacji przeciwwilgociowej do fundamentów przymocowuje się jedną lub dwie warstwy papy, albo jedną warstwę osłoniętą membraną kubełkową. Przy izolacji poziomej przeciwwilgociowej układa się dwie warstwy papy. Papy przykleja się do ścian lepikiem asfaltowym lub mocuje za pomocą zgrzewania specjalnym palnikiem. W sprzedaży są też papy samoprzylepne, które po zerwaniu folii ochronnej przykłada się do muru i dociska specjalnym wałkiem.

Folie płaskie

Wykonuje się z nich zarówno izolacje pionowe, jak i poziome. Do izolowania fundamentów najczęściej wykorzystywane są zwykłe folie z polietylenu lub PVC. W sprzedaży są również folie EPDM produkowane z kauczuku syntetycznego. W sklepach i składach budowlanych znaleźć można również samoprzylepne folie polietylenowe z warstwą bitumiczną, która ma właściwości klejąco-uszczelniające.

Pasy folii układa się z zachowaniem co najmniej 5 cm zakładów. Mocuje się je na lepik bądź klej, poprzez zgrzewanie brzegów lub tylko na zakład. Folie samoprzylepne po nałożeniu wygładza się specjalnym wałkiem. Pod folie z warstwą bitumiczną musi być naniesiony bitumiczny podkład gruntujący. Folie PVC i polietylenowe polecane są do izolacji przeciwwilgociowych i średnich izolacji przeciwwodnych. Do ciężkich izolacji przeciwwodnych zaleca się stosowanie jednej warstwy folii EPDM.

Membrany kauczukowo-bitumiczne

Są to materiały do izolowania podziemnych części budynków. Mogą być układane nawet na wilgotnym jeszcze betonie. Izolowana powierzchnia musi jednak zostać wpierw pomalowana środkiem gruntującym. Membrany takie są zazwyczaj samoprzylepne. Mogą być stosowane przy izolacjach przeciwwodnych średniego typu. Od strony gruntu powinny być osłonięte membranami kubełkowymi, płytami polistyrenu ekstrudowanego lub innymi materiałami osłonowymi.

Membrany kubełkowe

Produkowane są z twardego polietylenu. Wykorzystuje się je głównie do wykonywania pionowych izolacji fundamentów. Nie pełnią one wówczas typowej funkcji hydroizolacyjnej, a jedynie zabezpieczają izolację z folii płaskiej lub papy przed uszkodzeniem mechanicznym (na przykład podczas zasypywania fundamentów).

Dodatkowo kubełkowa budowa tych membran ułatwia odprowadzanie wody, która mogłaby się gromadzić między nimi, a hydroizolacją. Produkowane są membrany zespolone z geowłókniną. Wykorzystuje się je w izolacjach fundamentów, wokół których wykonany jest drenaż. Niektóre firmy oferują też membrany połączone ze specjalną siatką. Używa się ich do izolowania ścian piwnicznych od wewnątrz. Siatka ma zapewnić lepszą przyczepność zaprawie tynkarskiej, którą pokrywa się taką membranę po jej zamocowaniu.

Membrany mocuje się do ścian mechanicznie, za pomocą plastikowych kołków rozporowych lub gwoździ ze specjalnymi podkładkami uszczelniającymi. Ponad poziomem gruntu membrana zostaje zaczepiona do specjalnej listwy. Listwa jest tak zbudowana, że nie odcina dostępu świeżego powietrza między membranę a folię lub papę. Brzegi poszczególnych pasów membrany mocuje się ze sobą na zatrzask lub na taśmę dwustronnie klejącą.

Masy bitumiczne

Są to płynne lub półpłynne substancje izolacyjne na bazie asfaltu. Jest on wzbogacony dodatkowo różnymi substancjami chemicznymi, które zwiększają jego właściwości izolacyjne i ułatwiają rozprowadzanie masy. Masy mogą też zawierać środki adhezyjne poprawiające ich przyczepność. W ich składzie często jest również syntetyczny kauczuk odpowiedzialny za poprawę elastyczności. Masy mogą być rozpuszczalnikowe lub bezrozpuszczalnikowe. Jedne i drugie z powodzeniem nadają się do wykonywania pionowych i poziomych izolacji przeciwwilgociowych. Masy bezrozpuszczalnikowe mogą być ponadto używane do przyklejania płyt styropianowych podczas ocieplania fundamentów. W sklepach i składach jest bardzo duży wybór mas. Znajdą się tam:

• roztwory asfaltowe - rozpuszczalnikowe substancje przeznaczone do gruntowania podłoży przed nałożeniem właściwej hydroizolacji;
• emulsje asfaltowe - masy wodorozcieńczalne stosowane do izolowania fundamentów i przyklejania styropianu. Mogą one być anionowe lub lateksowe - o długim czasie wiązania oraz kationowe - szybkowiążące;
• masy asfaltowe - wzbogacane bywają żywicami, gumą, kauczukiem syntetycznym, polimerami lub nawet aluminium. Wykonuje się z nich izolacje przeciwwilgociowe, a po nałożeniu 3-5 warstw - nawet izolacje przeciwwodne. Jedne mają w swoim składzie rozpuszczalniki, a inne nie;
• lepiki asfaltowe - są to mieszanki asfaltów, wypełniaczy i substancji uplastyczniających. Używa się ich do wykonywania samodzielnej izolacji przeciwwilgociowej lub stosuje do przyklejania papy. Produkowane są lepiki do nanoszenia na gorąco lub na zimno.

Masy mineralne

Są to drobnoziarniste zaprawy na bazie cementu, z dodatkiem substancji poprawiających plastyczność, wodoszczelność i szybkość wiązania. Wykonane z nich hydroizolacje są paroprzepuszczalne, czego nie da się powiedzieć o izolacjach z papy, folii lub mas bitumicznych. Stosuje się je do wykonywania pionowych izolacji przeciwwilgociowych i przeciwwodnych fundamentów. Oprócz tego mogą być używane do izolowania ścian piwnicznych od wewnątrz.

Bentonit

Jest to chemicznie obojętny ił wulkaniczny. Ma on pewną specyficzną właściwość. W kontakcie z wodą zwiększa swoją objętość nawet szesnastokrotnie. Jeśli uniemożliwi mu się swobodne pęcznienie, to po nawilżeniu zamieni się w żel, który nie przepuszcza wody ani pary wodnej. Właśnie w takiej formie tworzy on znakomitą izolację przeciwwodną. Bentonit, którego pęcznienie nie zostanie ograniczone, nie uzyska takich właściwości hydroizolacyjnych.

Materiały bentonitowe wykorzystuje się najczęściej do ciężkich izolacji przeciwwodnych. Nie jest wówczas konieczne wykonywanie drenażu. Bentonit sprzedawany jest w postaci paneli lub membran. Panele zbudowane są z dwóch warstw tektury wypełnionej bentonitem. Mają one grubość 4,7 mm i powierzchnię 1,48 m². Mocuje się je gwoździami. Membrany zbudowane są z folii pokrytej bentonitem osłoniętym cieniutką błoną, która ulega rozpuszczeniu w kontakcie z wodą. Membrany mają grubość 1,5-3,8 mm. Mocuje się je specjalnym klejem. Muszą być skierowane folią na zewnątrz.

Beton wodoszczelny

Fundamenty można też wykonać z betonu o właściwościach wodoszczelnych. Nie jest on co prawda tani, ale za to nie wymaga stosowania dodatkowych materiałów hydroizolacyjnych. Łatwiej też popełnić jakieś błędy przy doborze i montażu izolacji niż podczas przygotowywania i wylewania betonu. Materiał ten jest szczególnie polecany do ciężkich warunków gruntowo-wodnych.

Materiały izolacyjne do wnętrz

• Folie i papy - wewnątrz budynków stosuje się przede wszystkim folie płaskie. Wykonywana z nich jest paroizolacja w ocieplanych stropach (zwłaszcza drewnianych). Paroizolacje muszą być też wykonane w ścianach o konstrukcji szkieletowej. Folia zabezpiecza wówczas przed parą przedostającą się z wewnątrz pomieszczeń w głąb ścian. Chroni ocieplenie z wełny przed zawilgoceniem. Z folii wykonuje się też paroizolację pod posadzkami. Papy są zaś stosowane głównie do izolowania podłóg na gruncie. Nadają się do tego te same rodzaje pap co do izolowania fundamentów.
• Folie półpłynne - stosuje się je do uszczelniania podłoża pod płytki ceramiczne w pomieszczeniach narażonych na duże zawilgocenie (pralnie, łazienki). Są to wodorozcieńczalne, półpłynne masy akrylowe. Po naniesieniu tworzą bezspoinową, elastyczną powłokę hydroizolacyjną. Mają dobrą przyczepność do większości materiałów budowlanych.

Materiały do izolacji tarasów i balkonów

• Papy oraz folie - te popularne materiały do izolowania fundamentów, są też wykorzystywane do izolowania tarasów oraz balkonów. Folie są wykorzystywane w tych miejscach prawie zawsze jako warstwa paroizolacyjna układana pod ociepleniem. Ale można z nich robić także właściwą hydroizolację. Papy stosowane są tylko do wykonywania warstwy hydroizolacyjnej. Na nich układa się betonowa warstwę dociskową, do której będą mocowane płytki.
• Membrany kubełkowe - w tarasach i balkonach, ich głównym celem jest odprowadzenie wody, która mogłaby dostać się pod nawierzchnię (płytki ceramiczne, gres). Dzięki wytłoczeniom w kształcie kubełka, między poszczególnymi warstwami tarasu istnieje kilkumilimetrowa przestrzeń przez którą woda może spłynąć do rynien nie powodując trwałego zawilgocenia. Membrany stanowią dodatek do właściwej izolacji z papy lub folii i nie powinny występować samodzielnie. Tu także pełnią funkcję ochronną. Nie dopuszczają do uszkodzenia hydroizolacji podczas układania wierzchnich warstw tarasów i balkonów.
• Folie półpłynne - do tarasów i balkonów wykorzystywane są akrylowe masy wysokociśnieniowe - jedno- lub dwuskładnikowe. Układa się z nich powłokę izolacyjną pod nawierzchnią tarasu. Zapobiega przedostawaniu się wody w głąb jego warstw, w wypadku, gdy nawierzchnia ulegnie uszkodzeniu i straci swoja szczelność.

Materiały do izolacji dachów stromych

• Folie wstępnego krycia - ich zadaniem jest odprowadzenie pary wodnej gromadzącej się w warstwach dachu, a pochodzącej z ogrzewanych pomieszczeń na poddaszu. Jednocześnie chronią przed wodą zaciekającą przez nieszczelności pokrycia dachowego. Pełnią więc dwie funkcje - są paroprzepuszczalne i jednocześnie wodochronne. Ich nazwa bierze się stąd, że często są stosowane jako wstępne zabezpieczenie przeciwwodne dachu, zanim zostaną zamontowane dachówki lub inny materiał pokryciowy.Folie mogą być nisko- lub wysokoparoprzepuszczalne. Te pierwsze nie mogą stykać się bezpośrednio z ociepleniem. Musi być pod nimi pozostawiona przestrzeń wentylacyjna. W sprzedaży znaleźć można:
  - folie trójwarstwowe zbrojone - zbudowane są z dwóch warstw polietylenu przełożonych siatką zbrojącą z twardego polietylenu lub polipropylenu. Są to zazwyczaj folie niskoparoprzepuszczalne;
  - folie dwuwarstwowe - ich jedna warstwa zrobiona jest z polietylenu, a druga z poliestru. Odznaczają się wysoką paroprzepuszczalnością;
  - folie z warstwą antykondensacyjną - mają budowę podobną do trójwarstwowych z tym, że wzbogacone są o warstwę antykondensacyjną z włókien wiskozowo-celulozowych. Ma ona pochłaniać nadmiar pary wodnej i stopniowo pozbywać się go, gdy zacznie robić się sucho. Mogą być wysoko- lub niskoparoprzepuszczalne;
  - włókniny - ich rdzeń stanowi włóknina polipropylenowa połączona z polietylenem lub mikroporowtą błoną z polipropylenu. Niektóre włókniny wzmacnia siatka polietylenowa. W sprzedaży są również włókniny powleczone substancją o nazwie EVA. Jest to specjalne tworzywo o wysokiej paroprzepuszczalności. Włókniny na ogół charakteryzują się bardzo dobrą przepuszczalnością pary.

• Folie paroizolacyjne - stosuje się je na poddaszach użytkowych. Montowane są do krokwi dachu i zabezpieczają warstwę izolacji termicznej (z wełny mineralnej lub szklanej) przed parą wodną, która ma zwyczaj gromadzić się w ciepłych pomieszczeniach. Mogą to być folie polietylenowe, niezbrojone lub zbrojone siatką z polietylenu wysokiej gęstości. W przypadku poddaszy użytkowych najpopularniejsze są trwałe i mocne folie z warstwą aluminium, która ma za zadanie odbijać promieniowanie cieplne z wnętrza domu, ograniczając w ten sposób jego ucieczkę.
• Papy wierzchniego krycia - dachy skośne można wykańczać papą - wykorzystuje się do tego celu papę wierzchniego krycia z posypką mineralną. Posypka zabezpiecza przed starzeniem się asfaltu. Ponieważ ma różne kolory, nadaje papie bardziej dekoracyjny wygląd. Pozostałe warstwy pap wierzchniego krycia są podobne, jak w przypadku pap do izolacji fundamentów z tą różnicą, że stosowane są w nich mocniejsze osnowy.
• Papy podkładowe - są to termozgrzewalne papy nieco gorszej jakości niż pozostałe, ale przez to także tańsze. Wykorzystuje się je jako podkład pod papy wierzchniego krycia lub pod dachówki bitumiczne. Stanowią dodatkowe zabezpieczenie na wypadek, gdyby warstwa wierzchnia została uszkodzona.

Materiały do izolacji dachów płaskich

• Papy - na dachach płaskich często można spotkać papy. Najczęściej są to termozgrzewalne papy wierzchniego krycia. Ta metoda układania zapewnia bowiem równomierne przyleganie papy na całej powierzchni dachu. Pod papą wierzchniego krycia powinna się znaleźć warstwa papy podkładowej. Do dachów płaskich polecane są podkładowe papy wentylacyjne. W ich powierzchni wycięte okrągłe otwory średnicy około 4 cm. Służą one wyrównaniu ciśnienia pod warstwami papy i zapobiegają tworzeniu się na jej powierzchni pęcherzy. Wytwarzane są również papy wierzchniego krycia, które według zapewnień producentów nie potrzebują żadnego podkładu. W sprzedaży można też znaleźć specjalne papy do dachów zielonych.
• Folie - zwykłe folie budowlane polietylenowe są także stosowane w dachach płaskich. Wykonuje się z nich paroizolację pod warstwą materiału ociepleniowego. Zazwyczaj niczym się jej nie mocuje. Wystarczy, że jest dociskana przez pozostałe warstwy dachu. Do izolowania dachów płaskich polecane są również folie EPDM.

Materiały uszczelniające - okna, drzwi itp.

Aby dom był niemal w 100% szczelny, pozostają jeszcze do załatania drobne szczeliny i szpary, głównie między ścianami a oknami i drzwiami. Do ich wypełniania stosuje się pianki poliuretanowe, które działają także jako izolacja termiczna. Należy jednak pamiętać o tym, że piany nie są odporne na działanie promieniowania UV i nie mogą być wystawiane na światło słoneczne. Piany nie potrafią również odkształcać się pod wpływem zmiennych temperatur i nie pracują wraz z ramą okienną czy futryną drzwi, co skutkuje powstawaniem szczelin i wykruszaniem się materiału.

Dlatego też do uszczelniania okien zaleca się stosować systemy trójwarstwowe. Warstwa zewnętrzna oparta na elastycznej taśmie rozprężnej i folii paroprzepuszczalnej uszczelnia połączenie okno-ściana, warstwa środkowa izoluje termicznie (pianka poliuretanowa), a warstwę od strony pomieszczenia stanowi folia paroszczelna.

.