Wełna mineralna została odkryta podczas badań czynnych wulkanów na tropikalnych wyspach Pacyfiku. Według lokalnej legendy miały to być włosy królowej wulkanu, która ze złości wyrywała je sobie z głowy. W rzeczywistości są to cienkie włókna roztopionych w temperaturze ponad 1500ºC skał bazaltowych, wyrzucane w powietrze pod ogromnym ciśnieniem podczas wulkanicznej erupcji i gwałtownie stygnące w zetknięciu z atmosferą. W ten sposób skała zamienia się w materiał przypominający splątaną, surową wełnę.
Po odkryciu wełny mineralnej i jej niezwykłych zdolności izolacji cieplnej i akustycznej, człowiek szybko opracował sztuczne metody odtwarzania naturalnego procesu. W warunkach przemysłowych wełna mineralna powstaje z bazaltu wytapianego w temperaturze ok. 1400ºC. Wełnę szklaną otrzymuje się z piasku kwarcowego i szklanego miału przetapianych w temperaturze o 400º niższej. Płynny materiał poddawany jest procesowi gwałtownego rozciągania na włókna i szybkiego schładzania. Wełna mineralna w handlu występuje w postaci płyt oraz mat o różnej gęstości i twardości, filców, a także granulatów.
Płyty z wełny mineralnej
Są powszechnie znaną i stosowaną formą wełny mineralnej. Producenci oferują płyty w różnych wymiarach, zazwyczaj prostokątne. Na rynku można spotkać również płyty w kształcie kół i elips, choć są rzadkością. Luźne włókna wełny formowane są w płyty w procesie prasowania, po dodaniu syntetycznego lepiszcza. Obecnie produkuje się płyty w trzech odmianach: twarde o gęstości od 150 do 220 kg/m³, półtwarde o gęstości od 80 do 120 kg/m³ i miękkie o gęstości od 35 do 60 kg/m³. Można także nabyć odporne na zawilgocenie płyty impregnowane olejem mineralnym, tzw. hydrofobizowane. Płyty twarde i półtwarde należy stosować do wykonywania warstw izolacji poddawanych znacznym obciążeniom, np. do ocieplania elewacji, posadzek na podłogach posadowionych bezpośrednio na gruncie, pod wylewki. Płyty miękkie służą do izolacji cieplnej oraz akustycznej w miejscach nienarażonych na obciążenia – ścian w technologiach suchej zabudowy, stropów drewnianych, sufitów podwieszanych, dachów, poddaszy, trójwarstwowych ścian zewnętrznych i innych tego typu zastosowań.
Maty i filce z wełny mineralnej
Najczęściej służą do izolowania ścian działowych i ścian wewnętrznych oraz zewnętrznych domów wykonanych w konstrukcjach szkieletowych, spadzistych dachów, podłóg na poddaszach nieużytkowych, a także podłóg opartych na legarach. Maty z wełny mineralnej są miękkie i plastyczne, dzięki czemu łatwo z nich ułożyć szczelną izolację bez konieczności dokładnego dopasowywania materiału. Sprzedawane są zazwyczaj w rolkach. Długość maty w rolce przeciętnie wynosi od 2 do 18 m. W powszechnym handlu oferowane są maty o szerokości od 50 do 120 cm i grubości od 2 do 22 cm. Wełna tworząca matę, ze względu na konieczność zachowania elastyczności, nie jest usztywniana lepiszczem, dlatego wymaga warstwy nośnej – welonu szklanego, folii aluminiowej lub drucianej siatki. W zależności od potrzeb, warstwa wzmacniająca matę może mieć dodatkowe zastosowania. Welon szklany pełni m.in. funkcję wiatroizolacyjną i przeciwwilgociową. Maty na warstwie foli aluminiowej mogą być jednocześnie ociepleniem i paroizolacją, a także są często stosowane jako promiennik odbijający ciepło z powrotem do pomieszczenia.
Granulaty z wełny mineralnej
W przypadku wełny mineralnej określenie „granulat” ma niewiele wspólnego z granulatem technologicznym, czyli jakąkolwiek sypką substancją przetworzoną w formę, mniejszych lub większych, zwartych grudek. Granulat z wełny mineralnej to luźne strzępki włóknistego materiału skalnego, impregnowanego olejem mineralnym, o ciężarze od 80 do 140 kg/m³. W handlu oferowany jest na kilogramy. Znajduje zastosowanie w wypełnianiu trudno dostępnych miejsc, takich jak szczeliny izolacyjne w ścianach warstwowych. Często używany bywa również jako warstwa wypełnienia w stropach drewnianych. Granulat musi być rozprowadzony w szczelinach tak, by dokładnie wypełnił izolowaną przestrzeń. W praktyce najczęściej stosuje się do tego celu specjalne wtryskarki ciśnieniowe.
