Suchy jastrych gipsowy

Przygotowane fabrycznie gipsowe płyty jastrychowe klei się ze sobą i układa na przygotowanej powierzchni. W zależności od użytych do obłożenia podłoża materiałów możemy mieć jastrych gipsowy zespolony, jastrych na warstwie oddzielającej lub jastrych gipsowy pływający. Po związaniu kleju - w każdym z tych wypadków - otrzymamy jednolitą, trwałą i stabilną powierzchnię nadającą się do końcowego pokrycia wszystkim dostępnymi wykładzinami.
Grubość warstwy suchego jastrychu gipsowego może wynosić do 6 cm. Wymiary płyty gipsowo-kartonowej układanej na podłożu to maksymalnie 2400 x 600 mm. Dostępne w handlu płyty jastrychowe są sprzedawane jako suche podłoże z przygotowanym fabrycznie złączem wpust-pióro (grubość płyty 25 mm) lub jako systemowe rozwiązanie oparte na standardowych płytach gipsowo-kartonowych grubości 12,5 mm. Dostępne są również płyty zespolone, gdzie dolną warstwą jest zbita warstwa wełny mineralnej lub pianki polistyrenowej.
W skład systemu suchego jastrychu również wchodzą: emulsja uszczelniająca, podsypka wyrównująca w postaci granulatu, klej, masa szpachlowa, listwa krawędziowa oraz wkręty (również stosowane są zszywki).
Wykonanie podłogi w systemie suchego jastrychu składa się z trzech etapów:

• przygotowanie podłoża,
• ułożenie płyt,
• wykończenie.

1 - nierówności do 2 cm można wyrównać podsypką wysypywaną bezpośrednio na podłoże. Podsypkę stosujemy również w przypadku instalacji ogrzewania podłogowego;
2 - w wypadku równej powierzchni posadzki wystarczy rozciągnięcie na jej powierzchni folii izolacyjnej;
3 - płyty układamy z przesunięciem umożliwiającym ich lepsze dopasowanie i wzajemne klinowanie. Uwaga: nie przysuwamy płyt bezpośrednio do ściany (na rysunku obok widoczne wykorzystanie fragmentów płyty g-k do oddzielenia układanej płyty od ścian).

Przygotowanie podłoża
Jeśli chcemy wykonać warstwę wyrównującą na istniejącym już starym podkładzie, należy zwrócić uwagę na odpowiednie przygotowanie jego powierzchni. Powinna ona być czysta, sucha, zwarta, twarda. Nierówności do 2 cm można wyrównać podsypką wysypywaną bezpośrednio na podłoże. Jeżeli posadzka znajduje się na podkładzie wykonanym na gruncie, konieczne jest wykonanie izolacji poziomej, uniemożliwiającej kapilarne podciąganie wody. Jeżeli remontujemy podłogę, a warstwa posadzki wykonana jest z drewna lub płytek ceramicznych nie jest konieczne usuwanie starych powłok. Wystarczy uprzednio dobrze ją oczyścić i naprawić ubytki (jeśli stare pojedyncze pły-tki odpadają, miejsca po nich wypełnić zaprawą i wyrównać), a na koniec zagruntować. Na tak przygotowaną powierzchnię układa się folię budowlaną PE (grubość 0,2 mm), która spełnia rolę uszczelnienia i zabezpiecza przed przenikaniem wilgoci oraz nie dopuszcza do utraty podsypki mogącej wnikać w szczeliny starych podłóg. Przy zastosowaniu ogrzewania podłogowego konieczne jest zastosowanie podsypki (zasyp izolacyjno-poziomujący).

Elementy izolacji akustycznej
Żeby zapobiec przenoszeniu dźwięków należy pamiętać o pozostawieniu szczelin dylatacyjnych pomiędzy płytami a wszystkimi pionowymi elementami budowlanymi. Na styku ze ścianą należy umocować cienkie (2-4 cm) paski wełny mineralnej lub styropianu. Ten zabieg jest konieczny również ze względu na rozszerzanie się i kurczenie podłogi wykonanej z suchego jastrychu. Dla podniesienia parametrów termiczno-akustycznych pomieszczenia można położyć dodatkową warstwę płyt styropianowych grubości co najmniej 2 cm lub wełnę mineralną grubości minimum 4 cm. Takie zabezpieczenie eliminuje mostki akustyczne (tłumi odgłosy kroków) i zwiększa również izolację cieplną. 

4 - na pierwszą warstwę płyt nakładamy systemowy klej gipsowy;
5 - na tak przygotowaną powierzchnię nakładamy drugą warstwę płyt, pamiętając o odwrotnym kierunku układania;
6 - płyty skręcamy wkrętami systemowymi lub zszywamy zszywkami (tackerem).

Układanie
Dopiero na tak przygotowanym podłożu kładzie się podłogowe płyty gipsowe. W wypadku systemowego użycia płyt g-k grubości 12,5 mm układamy dwie warstwy płyt, które łączymy za pomocą kleju do podłóg oraz specjalnych, systemowych wkrętów. Klej nanosimy szpachlą zębatą lub wałkiem na pierwszą warstwę płyty g-k. Wierzchnią warstwę płyt układa się obróconą pod kątem 90° do warstwy spodniej, z przesunięciem spoin o minimum 30 cm. Istotne jest to, że płyty powinny one być one przesunięte względem siebie o 50 mm, tworząc zakładkę. Należy bezwzględnie przestrzegać zasady, że łączenie płyt krzyżowo i na gładko, bez wykorzystania zakładek lub złącza wpust-pióro jest zabronione.
Suchy jastrych układany jest również z płyt grubości 25 mm z przygotowanym fabrycznie złączem wpust-pióro. Układanie dolnej warstwy płyt na przygotowanym podłożu należy rozpocząć od drzwi. Natomiast w wypadku zastosowania podsypki, układanie przeprowadzamy w kierunku odwrotnym. Umożliwi to lepszą kontrolę poziomu wysypanego materiału.
Dla uzyskania idealnie równej podłogi zaleca się szpachlowanie masą szpachlową spoin płyt oraz łbów wkrętów (zszywek).

Szczelne podłogi
W mokrych pomieszczeniach, w tzw. mokrych strefach budynków, trzeba zapewnić bardzo dobrą ochronę przed wnikaniem jej w głąb. Podłogi łazienek i pralni układane na drewnianym stropie można montować w dwojaki sposób - tradycyjnie lub układając suchy jastrych. Tradycyjna metoda polega na wykonaniu betonowej wylewki grubości do 5 cm. To jednak opóźnia, ze względu na czas schnięcia takiego podłoża i dalsze prace wykończeniowe. Zamiast wylewki betonowej można z powodzeniem ułożyć systemowych płyt gipsowo-kartonowych i zabezpieczyć je przed zawilgoceniem - od spodu warstwą folii budowlanej PE, a na wierzchu warstwą emulsji uszczelniającej. Bezproblemowa, późniejsza eksploatacja suchego jastrychu w łazience zależy jedynie od przestrzegania kilku zasad. Po pierwsze właściwej izolacji preparatem gruntującym podłoża, jastrychu przed położeniem glazury i ścian do wysokości 15 cm. Po drugie uszczelnienie taśmą uszczelniającą wszystkich połączeń elementów podłogi z elementami pionowymi - ścianami, obudowami wanien, brodzików.

Co na suchy jastrych?

Suchy jastrych może być pokryty wszystkimi rodzajami wykładzin. Można zastosować parkiet drewniany, panele podłogowe, wykładzina dywanowa, płytki ceramiczne, korek, PCV i linoleum. Warto pamiętać, że w pomieszczeniach biurowych, w których występuje stałe obciążenie skupione kółkami krzeseł i mebli biurowych, przed położeniem wykładziny, należy całą powierzchnię płyt pokryć dodatkowo warstwą systemowej masy szpachlowej grubości 2-5 cm.
Rozłożenie obciążeń konieczne jest również w wypadku posadowienia stałych elementów wyposażenia, na przykład w łazienkach. Wannę ustawiamy na płytkach rozkładających obciążenie, podobnie w wypadku belek wspierających schody wewnętrzne, antresole itp.

Jastrych i ogrzewanie podłogowe
Ze względu na łatwość montażu i dobre przewodnictwo cieplne, posadzki jastrychowe z suchego gipsu nadają się idealnie do zastosowania przy układaniu podłogowych systemów grzewczych. Normy opracowanych i dostępnych w handlu systemów suchego jastrychu przewidują jedynie pewne zasady przygotowania podłoża, do których należy się bezwzględnie stosować. Rurki grzewcze umieszcza się w rowkach płyt polistyrenowych lub bezpośrednio mocuje do podłoża. Do wypełnienia przestrzeni między poprowadzoną instalacją używa się podsypki. Jednak musi być ona nadsypana mniej więcej 10 mm ponad górna krawędź elementów instalacji.