Aby ogień powstał, potrzebne są: tlen (w otaczającym nas powietrzu jest go bardzo dużo), źródło zapłonu (iskra, otwarty ogień, wysoka temperatura), materiał ulegający zapaleniu. Wystarczy, że zabraknie jednego elementu, a wtedy prawdopodobieństwo pożaru jest równe zero. Więc jeśli chcemy, aby nasz dom był bezpieczny (a tym samym i my), wybierajmy do jego budowy materiały niepalne.
Co jest groźne podczas pożaru?
Ogień i wysoka temperatura – to oczywiste. A także dym, tlenek węgla (CO, czad) i płonące krople. Dym jest toksyczny, zawiera trujące substancje, przeważnie ze spalających się tworzyw sztucznych, jakich jest wiele w materiałach budowlanych. Podczas pożaru ograniczona jest ilość tlenu, w wyniku czego substancje palne nie spalają się do końca i powstaje mieszanina toksycznych składników o wysokiej temperaturze. Zadymienie wywołuje u ludzi osłabienie zmysłu orientacji, co utrudnia ewakuację z płonącego budynku. Natomiast tlenek węgla jest niewidoczny, bezwonny. Jego wdychanie prowadzi do niedotlenienie tkanek, a tym samym w wielu wypadkach do śmierci. Nawet mały ogień może wytwarzać ilości niebezpieczne dla ludzi. Płonące krople spadające na przykład z sufitu natomiast niosą ze sobą ryzyko oparzeń skórnych oraz przyczyniają się do dalszego rozprzestrzeniania się pożaru.
Materiały budowlane - palne, niepalne?
W całej Unii Europejskiej obowiązuje klasyfikacja ogniowa dla materiałów budowlanych – Euroklasy.
| Parametr klasyfikacji | Klasyfikacja | Charakterystyka |
| Reakcja na ogień | A1 A2 B C D E F | Brak rozgorzenia, brak wkładu w rozwój pożaru Brak rozgorzenia, brak wkładu w rozwój pożaru Brak rozgorzenia, bardzo mały wkład w rozwój pożaru Rozgorzenie pomiędzy 10 a 20 minutą, mały wkład w rozwój pożaru Rozgorzenie pomiędzy 2 a 10 minutą, średni wkład w rozwój pożaru Rozgorzenie przed upływem 2 minut, duży wkład w rozwój pożaru Produkty nie klasyfikowane |
| Zdolność wydzielania dymu | s1 s2 s3 | Mało lub brak dymu Dość dużo dymu Znaczące wydzielanie dymu |
| Uwalnianie płonących kropli | d0 d1 d2 | Brak Kilka Dużo |
I właśnie stąd powstają oznaczenia A1 - s1, d0. Wszystkie materiały budowlane podlegają klasyfikacji i w zależności od tego, do jakiej klasy należą, taki jest zakres ich stosowania. Najbezpieczniejsza jest klasa A1 (wyroby nie palą się, a więc w żaden sposób nie przyczyniają się do rozwoju pożaru), zaś dla klasy F nie określa się żadnych wymagań (żadnych istotnych nie są w stanie spełnić). Do klasy A1 (najwyższej) należą na przykład materiały mineralne do izolacji cieplnej, ze śladowymi ilościami domieszek organicznych, natomiast wyroby ze spienionych tworzyw sztucznych znajdują się najczęściej w klasach E i F, sporadycznie w D. Produkty znajdujące się w klasach C-F mogą doprowadzić do rozgorzenia, czyli gwałtownego wybuchowego rozprzestrzeniania się ognia charakteryzującego się skokowym wzrostem temperatury. W związku z tym ich zastosowanie powinno być w miarę możliwości ograniczone.
Jeżeli gaszenie pożaru przez jednostki straży pożarnej rozpocznie się później niż po 20 minutach od zapłonu, zazwyczaj rejon pożaru jest już zniszczony.
Klasyfikacja wybranych materiałów budowlanych
To, do jakiej klasy materiał zostanie zakwalifikowany zależy od ilości retardantów (środków utrudniających zapalenie) w surowcu, a ta jest różna w zależności od krajowych wymagań związanych z ochroną przeciwpożarową. Materiały, które zawierają retardanty pod wpływem wysokiej temperatury, najpierw się topią, ulegają rozkładowi, a dopiero produkty tego rozkładu się zapalają. Podczas spalania się niektórych materiałów powstają płonące krople lub odpadające fragmenty, to może ułatwiać dalsze rozprzestrzenianie się ognia.
| Euroklasa | Reakcja wyrobu na ogień, zachowanie wyrobu w teście referencyjnym RCT | Przykłady materiałów budowlanych |
| A1 | brak rozgorzenia | wełna mineralna kamienna |
| A2 | brak rozgorzenia | płyta gipsowo-kartonowa, wełna mineralna szklana |
| B | brak rozgorzenia | twarde PVC |
| C | brak rozgorzenia przy strumieniu cieplnym 100 kW, rozgorzenie nie wcześniej niż po 10 min przy strumieniu cieplnym 100 kW | sklejka z dodatkiem uniepalniającym |
| D | rozgorzenie nie wcześniej niż po 2 min przy strumieniu cieplnym 100 kW | drewno z dodatkiem ogniochronnym |
| E | rozgorzenie przed upływem 2 min przy strumieniu cieplnym 100 kW | tworzywo sztuczne spienione, samogasnące |
| F | brak wymagań | tworzywa sztuczne |
Izolacja cieplna a odporność na ogień
W odniesieniu do wyrobów izolacji cieplnej - klasyfikacja ogniowa decyduje o zakwalifikowania wyrobów do odpowiedniego systemu oceny zgodności, stanowiącej podstawę do oznaczenia wyrobu CE - znakiem zgodności ze zharmonizowaną normą europejską. I tak na przykład wszystkie produkty wykonane z wełny mineralnej (kamiennej i szklanej) uzyskały klasyfikacje materiałów niepalnych (NRO, wg Polskich Norm), określane wg Norm Unii Europejskiej jako klasy A1 lub A2. Dla porównania materiały piankowe są zaliczane do klasy E. W tzw. krytycznych obszarach budynku (dach płaski, konstrukcja nośna budynku) izolacja z wełny mineralnej pozwala na zahamowanie rozprzestrzeniania się ognia w trakcie rozgorzenia.
