Wynika to oczywiście z faktu, że przepisy te zostały wprowadzone w latach 80., a ich kolejne nowelizacje były jedynie korektami. Również praktyka budowlana, oparta na wielkiej płycie czy osłonowych ścianach z betonu komórkowego (i związane z tym stosunkowo wysokie bezpieczeństwo pożarowe), nie skłaniała do radykalnych zmian w ustawodawstwie. Ostatnia dekada przyniosła jednak zasadnicze zmiany na polskim rynku budowlanym. Pojawiły się nowe technologie i materiały budowlane, których zakres stosowania niejednokrotnie wykraczał poza stosowane normy bezpieczeństwa, na przykład bezpieczeństwa pożarowego. Wyższe wymagania i oczekiwania wobec standardu użytkowego budynków, energooszczędności, kosztów eksploatacji i walorów estetycznych spowodowały stopniowe wypieranie technologii tradycyjnych. Mineralne materiały budowlane zaczęły coraz częściej przegrywać w konkurencji z wyrobami z tworzyw sztucznych (siding, styropian). Równocześnie zwiększanie objętościowego i masowego udziału materiałów z tworzyw sztucznych zaczęło w coraz większym stopniu wpływać na charakterystykę budynku pod względem jego bezpieczeństwa pożarowego. Dotyczy to zwłaszcza wyrobów izolacji cieplnej – ich zastosowanie zwiększyło się w ciągu ostatnich lat kilkukrotnie.
Pochodząca jeszcze z lat 80. klasyfikacja ogniowa materiałów budowlanych nie bardzo przystaje do obecnie stosowanych materiałów: jest niespójna, nie obejmuje wszystkich wyrobów, nie pozwala na prawidłowe porównanie stopnia ryzyka pożarowego związanego z ich zastosowaniem. Podobnie rzecz ma się z klasyfikacją określającą stopień rozprzestrzeniania ognia. Klasyfikacja ta bazuje na metodyce opracowanej dla przestarzałych rozwiązań technologiczno-konstrukcyjnych.
Tabela 1. Euroklasy dla wyrobów budowlanych (bez pokryć podłogowych)
| A1 | ||
| A2-s1,d0 A2-s2,d0 A2-s3,d0 | A2-s1,d1 A2-s2,d1 A2-s3,d1 | A2-s1,d2 A2-s2,d2 A2-s3,d2 |
| B-s1,d0 B-s2,d0 B-s3,d0 | B-s1,d1 B-s2,d1 B-s3,d1 | B-s1,d2 B-s2,d2 B-s3,d2 |
| C-s1,d0 C-s2,d0 C-s3,d0 | C-s1,d1 C-s2,d1 C-s3,d1 | C-s1,d2 C-s2,d2 C-s3,d2 |
| D-s1,d0 D-s2,d0 D-s3,d0 | D-s1,d1 D-s2,d1 D-s3,d1 | D-s1,d2 D-s2,d2 D-s3,d2 |
| E | E-d2 | |
| F |
Obie klasyfikacje, tj. klasyfikacja ze względu na reakcję na ogień ("palność") materiałów i stopień rozprzestrzeniania ognia, operują opisowymi charakterystykami klas, co wywołuje nieporozumienia i wprowadza mylne przeświadczenia dotyczące bezpieczeństwa pożarowego konkretnych rozwiązań. Stąd pilna konieczność przejścia na łatwy i spójny system tzw. Euroklas - jednoznacznie opisujących w klasyfikacji podstawowej materiały budowlane ze względu na:
- ilość i szybkość wydzielania energii podczas spalania,
- czas do zapalenia wyrobu przy kontakcie z płomieniem,
- szybkość i zasięg rozprzestrzeniania płomieni.
A1 i A2 to najwyższe, najlepsze klasy, obejmujące najbezpieczniejsze - niepalne wyroby, które nie biorą udziału w pożarze - na przykład wyroby z wełny mineralnej. Klasa B obejmuje wyroby o nieco gorszych parametrach, nie ulegające rozgorzeniu podczas badania referencyjnego RCT (Room Corner Test). Klasy C, D, E obejmują wyroby, które ulegają rozgorzeniu w określonych warunkach i czasie. Natomiast klasa F to grupa najniższa, obejmująca wyroby łatwo palne, dla których nie określa się żadnych wymagań. Przy pełnej klasyfikacji wyrobów klas A2-E uwzględnia się dodatkowo wytwarzanie dymu: podklasy s1, s2, s3 (od najmniejszej do największej ilości i szybkości oraz występowanie wytwarzania dymu) oraz występowanie płonących kropli i odpadów: podklasy d0, d1, d2.
Tabela 2. Euroklasy - klasyfikacja podstawowa. Reakcja wyrobu na ogień
| Euroklasa | Zachowanie wyrobu w teście referencyjnym RCT* | Badania, kryteria, wymagania klasyfikacyjne |
| A1 | brak rozgorzenia** | niepalność i minimalna wartość ciepła spalania |
| A2 | brak rozgorzenia** | niepalność i w SBI FIGRA***<120 W/s lub niska wartość ciepła spalania i w SBI j.w. |
| B | brak rozgorzenia** | w SBI FIGRA***<120 W/s, zapalność małym płomieniem: przez 60 s Fs<15 cm |
| C | brak rozgorzenia** przy strumieniu cieplnym 100 kW, rozgorzenie** nie wcześniej niż po 10 min przy strumie- niu cieplnym 300 kW | w SBI FIGRA***<250 W/s, zapalność małym płomieniem: przez 60 s Fs<15 cm |
| D | rozgorzenie** nie wcześniej niż po 2 min przy strumieniu cieplnym 100 kW | w SBI FIGRA***<750 W/s, zapalność małym płomieniem: przez 60 s Fs<15 cm |
| E | rozgorzenie** przed upływem 2 min przy strumieniu cieplnym 100 kW | zapalność małym płomieniem: przez 60 s Fs<15 cm |
| F | brak wymagań | nie badany lub nie spełnia żadnych kryteriów |
*RCT (z ang. Room Corner Test) – metoda badania
**Rozgorzenie (z ang. Flashover) – gwałtowne rozprzestrzenianie się ognia, któremu towarzyszy skokowy wzrost temperatury
***FIGRA (Fire GRowth RAte) – współczynnik rozwoju pożaru (przyrost szybkości wydzielania energii)
Do zakwalifikowania wyrobu do poszczególnych klas, łącznie z podklasami, wykorzystywane są następujące badania:
- Badanie niepalności (Non-Combustibility Test) wg metody podobnej do ISO 1182, polegające na określeniu zachowania materiałów w warunkach pożaru, tj. pod działaniem temperatury około 750°C w czasie 30 minut.
- Badanie oznaczenia ciepła spalania (Determination of Gross Calorific Value Test) wg EN ISO 1716, pozwalające na określenie średniej wartości ciepła spalania.
- Badanie reakcji na pojedynczy płonący przedmiot SBI (Single Burning Item Test). Jest to nowa metoda badania - średniej skali, opracowana specjalnie na potrzeby klasyfikacji. Pozwala na określenie tych samych charakterystyk, co badanie pełnej dużej skali RCT, ale w sposób tańszy i prostszy. Jednak dla wyrobów na granicy poszczególnych klas, w przypadkach niejednoznacznych wyników, odwołanie do testu referencyjnego RCT może okazać się niezbędne.
- Badanie zapalności przy małym płomieniu (Small Flame Ignitability Test EN-ISO 11925-2) pozwala na rejestrowanie zapalenia się, żarzenia lub rozprzestrzeniania płomienia w czasie i na powierzchni wyrobu pod wpływem oddziaływania małego płomienia.
Pierwsze dwa badania mają zastosowanie dla wyrobów klas A1 i A2, badanie 3 - dla klas A2, B, C, D, natomiast badanie 4 - dla klas B, C, D, E.
Szczegółowe wymagania związane z ochroną cieplną budynków określa obecnie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30.09.1997 r., Dziennik Ustaw nr 132/97. Obowiązujące wcześniej wymagania, zawarte w polskiej normie PN-91/B-02020, zostały zaostrzone, szczególnie w przypadku przegród dla budownictwa jednorodzinnego. Na przykład maksymalna wartość współczynnika przenikania ciepła dla ścian warstwowych została obniżona z 0,55 do 0,30 W/(m²·K). W praktyce oznacza to zwiększanie grubości warstwy izolacyjnej na ścianach zewnętrznych lub stosowanie materiałów izolacyjnych o mniejszym współczynniku przewodzenia ciepła.
Tabela 3. Euroklasy - klasyfikacja dodatkowa: dym
| Dodatkowa klasyfikacja z uwagi na wytwarzanie dymu | Kryteria i wymagania klasyfikacyjne |
| S1 | SMOGRA < 30 m²/s² i TSP < 50 m² |
| S2 | SMOGRA < 180 m²/s² i TSP < 200 m² |
| S3 | SMOGRA < 180 m²/s² i TSP < 200 m |
SMOGRA - SMoke GRowth RAte - szybkość wytwarzania dymu
TSP - całkowita ilość wytworzonego dymu w czasie 600 s
Tabela 4. Euroklasy - klasyfikacja dodatkowa: płonące krople
| Dodatkowa klasyfikacja z uwagi na wytwarzanie płonących kropli | Kryteria i wymagania klasyfikacja |
| d0 | brak płonących kropli i odpadów płonących w ciągu 600 s |
| d1 | brak płonących kropli i odpadów płonących w dłużej niż 10 s w ciągu 600 s |
| d2 | nie spełnia kryteriów dla d0 lub d1 |
Miejmy nadzieję, że nowa klasyfikacja europejska materiałów budowlanych spowoduje zmianę podejścia do problematyki bezpieczeństwa budynków ocieplonych materiałami palnymi. Zmieni się również świadomość i podejście inwestorów do problematyki bezpieczeństwa pożarowego. Pozornie tańsze technologie ociepleń ścian zewnętrznych zostaną wyparte przez technologie dające gwarancję całkowitego bezpieczeństwa pożarowego.
Nowa klasyfikacja ogniowa będzie systematycznie obejmować kolejne grupy wyrobów budowlanych i za kilka lat znajdą się na etykietkach wszystkich wyrobów sprzedawanych i wbudowywanych w konstrukcje budowlane we wszystkich krajach europejskich. Przejrzysta i czytelna informacja pozwoli na samodzielną ocenę właściwości materiału budowlanego.
Na podstawie materiałów stowarzyszenia Producentów Wełny Mineralnej i Szklanej
Pomorskie Targi Mieszkaniowe "Dom Mieszkanie Wnętrze" w Gdyni
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
