Znaczenie izolacji technicznych instalacji grzewczych, chłodzących i wentylacyjnych
Ograniczanie strat ciepła w budynkach to temat, do którego trzeba podejść kompleksowo. Dlatego należy uwzględnić nie tylko izolację przegród zewnętrznych, ale także instalacji grzewczych, chłodzących i wentylacyjnych. Zadaniem izolacji technicznych jest ograniczenie i utrzymanie na założonym poziomie strat ciepła z urządzeń oraz przewodów instalacyjnych, a także ochrona poszczególnych elementów przed działaniem wilgoci i korozją. Odpowiednia izolacja instalacji jest tym ważniejsza, im większe różnice temperatur występują pomiędzy transportowanym czynnikiem (grzewczym lub chłodzącym), a otoczeniem.
Trzeba sobie zdawać sprawę, że izolacja instalacji w znacznym stopniu przekłada się na zapotrzebowanie budynku na energię. Dla każdego obiektu jest określany tzw. wskaźnik energii pierwotnej, a z kolei jego ważnym składnikiem jest – wskaźnik energii końcowej (EK). Ten parametr informuje jakie jest roczne zapotrzebowanie na energię potrzebną do ogrzania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej, uwzględniając przy tym sprawność instalacji oraz możliwe straty ciepła z układu.
– Transport ciepła kosztuje, a jego koszt w bardzo dużej mierze zależy od poprawnie zaprojektowanej i wykonanej izolacji instalacji _– wyjaśnia Robert Kotwas, ekspert Paroc Polska – _Wskaźnik EK, który w niewielkim stopniu przekracza wartość wskaźnika energii użytkowej, sugeruje wysoko sprawny układ ogrzewania, na który składa się wydajna pompa ciepła lub kocioł grzewczy, wysokiej jakości system termostatyczny i przede wszystkim – odpowiednio zaizolowane instalacje. Ma to bezpośrednie przełożenie na faktyczne koszty eksploatacji budynku – dodaje.
Obowiązujące przepisy dotyczące izolacji technicznych instalacji
Obowiązujące od 1 stycznia 2014 r. przepisy regulują bardzo wyraźnie te elementy, które wpływają na zapotrzebowanie budynków na energię. Wskaźnik energii pierwotnej to jeden z ważniejszych parametrów, na który zwrócono uwagę nowelizując Warunki Techniczne, jakim powinny podlegać budynki i ich usytuowanie (obecnie maksymalny wskaźnik energii pierwotnej na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej dla domu jednorodzinnego wynosi 120 kWh/(m² · rok). Ponieważ na ten wskaźnik wpływają m.in. straty ciepła z instalacji, przepisy określają dokładnie jaka powinna być minimalna grubość izolacji cieplnej elementów instalacji.
Zgodnie z załącznikiem 2 Warunków Technicznych, punkt 1.5 – izolacja cieplna przewodów rozdzielczych i komponentów w instalacjach centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej (w tym przewodów cyrkulacyjnych), instalacji chłodu i ogrzewania powietrznego powinna spełniać następujące wymagania minimalne określone w poniższej tabeli:
Tabela 1. Wymagania izolacji cieplnej przewodów i komponentów instalacji
| Lp. | rodzaj przewodu lub komponentu | minimalna grubość izolacji cieplnej (materiał o współczynniku przewodzenia ciepła λ = 0,035 W/(m·K) 1) |
| 1 | średnica wewnętrzna do 22 mm | 20 mm |
| 2 | średnica wewnętrzna od 22 do 35 mm | 30 mm |
| 3 | średnica wewnętrzna od 35 do 100 mm | równa średnicy wewnętrznej rury |
| 4 | średnica wewnętrzna ponad 100 mm | 100 mm |
| 5 | przewody i armatura wg lp. 1-4 przechodzące przez ściany lub stropy, skrzyżowania przewodów | 50% wymagań z lp. 1-4 |
| 6 | przewody ogrzewań centralnych, przewody wody ciepłej i cyrkulacji instalacji ciepłej wody użytkowej wg l.pl 1-4, ułożone w komponentach budowlanych między ogrzewanymi pomieszczeniami różnych użytkowników | 50% wymagań z lp. 1-4 |
| 7 | przewody wg lp. 1-6 ułożone w podłodze | 6 mm |
| 8 | przewody ogrzewania powietrznego (ułożone w części ogrzewanej budynku) | 40 mm |
| 9 | przewody ogrzewania powietrznego (ułożone w części nieogrzewanej budynku) | 80 mm |
| 10 | przewody instalacji wody lodowej prowadzone wewnątrz budynku2) | 50% wymagań z lp. 1-4 |
| 11 | przewody instalacji wody lodowej prowadzone na zewnątrz budynku2) | 100% wymagań z lp. 1-4 |
| 1) przy zastosowaniu materiału izolacyjnego o innym współczynniku przewodzenia ciepła niż podano w tabeli - należy odpowiednio skorygować grubość warstwy izolacyjnej | ||
| 2) Izolacja cieplna wykonana jako powietrznoszczelna | ||
Określenie grubości izolacji technicznych w praktyce
Wprawdzie Warunki Techniczne precyzyjnie określają minimalne grubości izolacji dla poszczególnych typów przewodów, ale tylko dla materiału izolacyjnego, którego współczynnik przewodzenia ciepła wynosi 0,035 W/(mK). W przypadku materiałów o innej wysokości λ należy odpowiednio skorygować grubość warstwy izolacyjnej. W tym przypadku można się wspomóc normą PN-B-02421:2000, która podaje wzór do obliczenia właściwej grubości materiału:
gdzie:
e - grubość izolacji określona zgodnie z WT [mm],
D - średnica zewnętrzna izolowanego przewodu [mm],
λ1 - współczynnik przewodzenia ciepła materiału w temperaturze 40°C [W/(mK)].
Szybkie dobranie grubości izolacji ułatwiają też specjalne programy – kalkulatory, opracowane przez producentów materiałów izolacyjnych.
– Fachowcy mogą skorzystać z profesjonalnych programów lub posłużyć się poniższą tabelą grubości izolacji dla różnych współczynników przewodzenia ciepła – podsumowuje ekspert Paroc.
Tabela 2. Grubości izolacji przewodów rozdzielczych i komponentów w instalacjach centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej (w tym przewodów cyrkulacyjnych) i instalacji chłodu dla różnych współczynników przewodzenia ciepła.
