Współczesna architektura godzi dwie, pozornie sprzeczne tendencje - obniżenie kosztów budowy i spełnienie coraz wyższych wymagań co do izolacyjności akustycznej budynków.
Systemy suchej zabudowy oparte na płytach gipsowo-kartonowych dają możliwość dowolnego kształtowania przestrzeni mieszkalnej i biurowej w zgodzie ze wszelkimi normami budowlanymi, w tym również z normami dotyczącymi ochrony przed hałasem.
Hałas rozprzestrzenia się do pomieszczeń drogą powietrzną lub materiałową. Może przenikać bezpośrednio przez przegrodę oddzielającą źródło od pomieszczenia oraz drogami bocznymi. Drogą transmisji dźwięku mogą być również elementy instalacyjne, kanały wentylacyjne czy rury prowadzące media. W ochronie przed hałasem istotne znaczenie ma zatem zapewnienie odpowiedniej izolacyjności akustycznej przegród budowlanych, a także właściwe posadowienie hałaśliwych urządzeń oraz prawidłowe rozwiązanie przejść, otworów i podobnych elementów, które mogą stanowić tak zwane mostki akustyczne.
System suchej zabudowy - oparty na płytach gipsowo-kartonowych daje możliwość dowolnego kształtowania przestrzeni mieszkalnej i biurowej w zgodzie ze wszelkimi normami budowlanymi, również izolacyjności akustycznej. W szczególności dotyczy to rynku mieszkaniowego. Rozwój świadomości ekologicznej powoduje, że coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tego, że zła izolacyjność akustyczna może być również przyczyną złego samopoczucia tak w domu jak i w pracy.
Niekorzystne i niepożądane dźwięki spoza budynku, wytwarzane przez pojazdy, maszyny, głosy oraz dźwięki generowane w pomieszczeniu zamkniętym wytwarzane przez urządzenia (lodówka, pralka, sprzęt rtv) negatywnie wpływają na zdrowie ludzi w nim przebywających. To już wiemy, jak jednak odizolować pomieszczenia od hałasu zewnętrznego i niepożądanych dźwięków płynących z innych pomieszczeń tego samego budynku?
W tradycyjnej murarce parametry akustyczne zależały wyłącznie od masy ścian i stropów oraz ich jednorodności. Zastosowanie okładzin tynkowych i innych materiałów naturalnych, chociażby drewna, w postaci popularnej niegdyś boazerii, daje różne możliwości poprawienia parametrów akustycznych. Producenci materiałów gipsowych oferują w takim przypadku mokre tynki gipsowe natryskiwane na ściany stawiane w technologii mokrej. Tynki gipsowe mają wielorakie zastosowanie. Materiał nadaje się do każdego podłoża. Powierzchnie ścian pokryte tynkiem są przyjemne w dotyku, a pomieszczenia są ciepłe i przytulne. Gips reguluje również wilgotność, wchłaniając lub oddając jej nadmiar. Tynki gipsowe można stosować w obiektach nowo budowanych, a także remontowanych. Narzuca się je maszynowo lub ręcznie. Warto pamiętać, że gips daje bardzo duże możliwości zastosowania w budownictwie, wynikające m. in. z łatwości kształtowania wyrobów i ich powierzchni. Jest przy tym materiałem ekologicznie czystym, zdrowym, zapewniającym właściwe dla organizmu ludzkiego warunki higieniczne.
Materiały gipsowe wraz z wapnem i ceramiką należą do najstarszych materiałów budowlanych wytwarzanych przez człowieka. Materiały gipsowe stosuje się przede wszystkim wewnątrz budynków jako materiały wykończeniowe, ale też do wznoszenia ścian. Jednym z obszarów zastosowań gipsu w wykończeniach wnętrz są powierzchnie sufitowe i tynki dekoracyjne, również związane z akustyką (wspomniane wcześniej sztukaterie). strukcjach pozwala połączyć materiał o podwyższonym współczynniku pochłaniania dźwięku z przestrzennym elementem rozpraszającym. Płyty gipsowo kartonowe można dowolnie kształtować nacinając je i mocząc w wodzie, a następnie pozostawiając na dobę do wyschnięcia żądanej formie. Produkowane są również specjalne płyty g-k z elastycznym rdzeniem i powierzchnią pokrytą włókniną, które mogą być dowolnie kształtowane bez dodatkowych zabiegów (np. nawilżania). W systemach suchej zabudowy montaż ścian jest prosty i nie wymaga specjalistycznych kwalifikacji, a izolacje akustyczna pomieszczeń można uzyskać tylko drogą postępowania na placu budowy zgodnie z zasadami norm czynnościowych. Przy zastosowaniu reżimu technologicznego, czasami różnego w zależności od producenta systemu suchej zabudowy, można osiągnąć bardzo zadawalające parametry izolacji akustycznej.
Oto przykładowe parametry akustyczne ścianek na szkielecie stalowym (pierwsza wartość jest izolacyjnością akustyczną właściwą uzyskaną podczas badania konstrukcji. Wartość (w nawiasie jest to ważony wskaźnik przybliżonej izolacyjności właściwej i jest mniejszy od uzyskanego podczas badania o szacowany wpływ bocznego przenoszenia dźwięku):
- grubość 50 mm, okładzina z jednej warstwy płyt g-k po obu stronach, wypełnienie z płyt z wełny mineralnej grubości 5 cm, gęstości 50 kg/m³ - 42 (43) dB;
- grubość 100 mm, okładzina z jednej warstwy płyt g-k po obu stronach, wypełnienie z płyt z wełny mineralnej grubości 10 cm, gęstości 50 kg/m³ - 50 (48) dB;
- grubości 100 mm, okładzina z dwóch warstw płyt g-k po obu stronach, wypełnienie z płyt z wełny mineralnej grubości 10 cm, gęstość 50 kg/m³ - 56 (53) dB.
Systemy suchej zabudowy oferowane przez firmy stawiają sobie wysokie wymagania dotyczące izolacji akustycznej i oferowanych przez nich systemów suchej zabudowy oraz okładzin tynkowych tłumiących dźwięki. W większości systemów rozwiązań akustycznych okładzina tynkowa jest jednym z elementów systemu, który zawiera profile stalowe, płytę g-k, mocowania, uszczelnienia, zalecane materiały izolacyjne, wykładziny do uskoków.
Producenci oferują materiały i technologie pozwalające na wytłumienie zarówno ścian działowych stawianych w systemach suchej zabudowy, jak i podłóg (jastrych) oraz sufitów podwieszanych. Systemy suchej zabudowy członków wspierających Polskie Stowarzyszenie Gipsu są stale udoskonalane i poddawane obiektywnym badaniom laboratoryjnym, jak i badaniom na placu budowy przy pomocy przenośnej aparatury badawczej.
W ścianach masywnych przyjmuje się, że im większy jest ciężar 1 m² przegrody, tym lepsza jest jej izolacyjność akustyczna. W ścianach z płyt gipsowo-kartonowych na izolacyjność akustyczną przegrody ma wpływ sztywność poszycia z płyt (membrany) i rodzaj wypełnienia. Jednak w dużej mierze o izolacyjności akustycznej decyduje szczelność połączeń obwodowych ściany (im jest ona większa, tym słabsze przekazywanie dźwięków), szczelność przejść instalacyjnych, konstrukcja narożników wewnętrznych - połączeń ścian działowych, gęstość i grubość wypełnienia oraz liczba warstw w poszyciu. Uszczelnienie akustyczne połączeń uzyskuje się m.in. poprzez wypełnienie spoin płyt masą szpachlową. W projekcie powinny być uwzględnione izolacje akustyczne przejść instalacyjnych, konstrukcje ścian i sufitów podwieszonych, zaizolowanie ciągów instalacyjnych i wentylacyjnych. Wzdłużne przenoszenie drgań akustycznych przez sąsiadujące elementy konstrukcyjne wpływa na izolacyjność akustyczną ściany działowej. Do takich uszczelnień używane są uszczelniacze akrylowe dostarczane przez wszystkich producentów, systemów suchej zabudowy.
Dla polepszenia właściwości akustycznych można wykonać asymetryczny układ okładzin, na przykład przez nałożenie na jedną z okładzin ciężkiej płyty z blachą ołowiową.
Pogorszenie właściwości akustycznych może być spowodowane:
- niestosowaniem obwodowych podkładek tłumiących (taśm uszczelniających akustycznych),
- zastosowaniem rusztu drewnianego zamiast stalowego,
- brakiem wypełnienia z wełny mineralnej w ściance.
Najpopularniejszym rozwiązaniem, spełniającym standardowe wymagania, jest budowanie ścianki działowej na ruszcie stalowym 50 lub 75 mm, z okładziną z pojedynczej warstwy płyt ogniochronnych GKF, wypełnioną szczelnie płytami z wełny mineralnej gęstości >30 kg/m³, wykonaną z zastosowaniem taśm tłumiących.
Podczas montażu płyt g-k należy pamiętać, że:
- uszczelnianie uszczelniaczem akrylowym potencjalnych kanalików przepływu powietrza, ważne jest uszczelnienie na obwodzie, tam gdzie ściana łączy się z konstrukcją,
- ściany dzielimy na segmenty, co jest istotnie ważne dla uniknięcia bocznego przenoszenia hałasu (nie tworzy się membrana o dużej powierzchni) ,
- ściany działowe należy wznosić do wysokości pierwotnej konstrukcji stropu (w miejscach gdzie będzie podwieszany sufit),
- gniazdka elektryczne montujemy niesymetrycznie (nie w tej samej osi po obu stronach ściany) o wypełnieniu uszczelniaczem akrylowym przestrzeni wokoło skrzynek przełącznikowych, framug drzwi i okien.
