W ciągu ostatnich kilku lat, przyjęło się w Polsce nazewnictwo, według którego wysokoparoprzepuszczalne membrany stosowane jako uszczelnienia pokryć leżących na łatach (rys. 2) nazywane są membranami wstępnego krycia, w skrócie MWK. Jednocześnie są jeszcze stosowane folie wstępnego krycia, w skrócie nazywane FWK, które mają niską lub zerową paroprzepuszczalność.
rys. 1 rys. 2
Różnica stopnia paroprzepuszczalności powoduje, że w dachach z poddaszem mieszkalnym, pod FWK trzeba wykonywać taką samą szczelinę wentylacyjną jak pod deskowaniem. Szczelina ta wentyluje konstrukcję i termoizolację dachu zamontowaną w tej konstrukcji (rys. 1). W takich dachach jest jeszcze jedna szczelina utworzona przez kontrłaty mocowane nad FWK lub nad deskowaniem z papą. Na kontrłatach leżą łaty i pokrycie zasadnicze dachu. W związku z tym, prawidłowe ułożenie FWK nie jest takie proste jakby się wydawało. Teoretycznie wykonanie dolnej szczeliny wentylacyjnej pod niskoparoprzepuszczalną folią wstępnego krycia (FWK) jest łatwe: układamy termoizolację z odstępem od FWK (rys. 1). Niestety, aby dobrze to zrobić trzeba wykonać wiele czynności i użyć dodatkowych materiałów, a mianowicie:
- trzeba użyć materiałów dystansujących termoizolację od FWK (rys. 1);
- niezbędne jest wykonanie wyższej więźby (krokiew + legar), aby zmieścić wymaganą ilość termoizolacji układanej między belkami tej więźby;
- trzeba zastosować dodatkowe materiały w celu prawidłowego wykonania wlotu oraz wylotu dolnej szczeliny wentylacyjnej;
- w celu uzyskania drożności szczeliny każdą przeszkodę typu komin, okno dachowe, czy lukarna trzeba tak obudować, aby powietrze przepływające pod FWK mogło je ominąć.
Każda z tych czynności komplikuje i podraża wykonanie dachu. Nie wszyscy zdają sobie do końca sprawę w jak dużym stopniu. Dlatego w dachach z dwoma szczelinami popełnianych jest tak dużo błędów.
Wiedzą o tym dystrybutorzy różnych materiałów, które na dachach o poddaszu mieszkalnym powinny być montowane tak jak FWK, czyli z dwoma szczelinami wentylacyjnymi. Z tego powodu szukają różnych sposobów, aby zminimalizować te problemy w świadomości swoich potencjalnych klientów. Najgorsze jest to, że nie stosują się do zasad przyjętego nazewnictwa i materiały te nazywają membranami, powodując kosztowne dla swoich klientów nieporozumienia. Wiele dachów będzie z tego powodu zawilgoconych i w konsekwencji mniej trwałych oraz bardziej energochłonnych.
Materiał dystansujący
Każdy z czterech wymienionych powodów, które są przyczyną komplikacji konstrukcji dachu z dwoma szczelinami wentylacyjnymi, wymaga oddzielnego wyjaśnienia i opisu prawidłowych metod realizacji dolnej szczeliny. Przekracza to ramy niniejszego tekstu, ale warto omówić choćby jeden z nich. Wymieniony w pierwszym punkcie materiał dystansujący stosowany jest, aby wełna leżała w odpowiedniej odległości od deskowania lub FWK. Zapobiega on obsuwaniu się wełny w dół w czasie eksploatacji dachu.
Wełny stosowane do układania między belkami więźby dachowej powinny być elastyczne, nie twarde, ponieważ muszą dobrze wypełniać nierówne przestrzenie między krokwiami. Gdyby w dachu ułożono twardą wełnę, to między nią a belkami pozostaną szpary tworzące „mostki powietrzne”, czyli przepływy powietrza wywołane różnicą temperatur. Takie szpary są przyczyną dużych strat ciepła oraz zawilgocenia konstrukcji. Dlatego wełna w więźbie musi być elastyczna.
Powoduje to jednak inną konieczność: miękkie wełny muszą być dystansowane, czyli utrzymywane przez otaczające je materiały. Wielokrotnie wykonywane badania pokazywały, że w dachach o pochyleniu ≥30º, miękka wełna pozostawiona sama sobie, bez docisku z góry osuwa się po upływie kilku lat zatykając szczelinę wentylacyjną utworzoną nad wełną. Wykonanie tej szczeliny za pomocą materiału dystansującego, wymaga pozostawienia wolnej przestrzeni nad wełną o wysokości około 4 cm. Oznacza to, że z wysokości krokwi możemy wykorzystać o tyle mniejszą wysokość do ułożenia wełny i z tego powodu niezbędne jest dobudowanie specjalnej konstrukcji pod spodem krokwi (rys. 1). Jeżeli przyjmiemy, że w naszym klimacie wełna musi mieć grubość min. 20 cm, to gdy krokiew ma 18 cm musimy przybić jeszcze legarki o grubości 6 cm (18 – 4 = 14 cm; +6 = 20 cm).
Oddzielnym problemem jest wybór odpowiedniego materiału dystansującego. W krajach, w których dachy często kryte są pokryciami leżącymi na poszyciu stosuje się specjalne wkładki dystansujące wełnę od poszycia i w ten sposób tworzące szczelinę wentylacyjną. Są one wykonane ze stali w postaci wygiętych płaskowników lub z tworzyw sztucznych o kształcie koryta. W Polsce najpopularniejszym sposobem uzyskania dystansu jest sznurowanie. Jednak sznurowanie ma wiele wad: aby działało skutecznie musi być wykonane gęsto, co wymaga dużego nakładu pracy. Z tego powodu, bardziej doświadczeni wykonawcy używają różnych siatek mocowanych do boku krokwi spinkami. Jednak oba te materiały nie osłaniają wełny przed skropliną powstającą w dolnej szczelinie.
Najlepszym materiałem dystansującym stosowanym w dachach z deskowaniem jest wysokoparoprzepuszczalna membrana wstępnego krycia (rys. 3), ponieważ najlepiej chroni wełnę i dach przed wilgocią zewnętrzną. Takie rozwiązania są stosowane w dachach z pokryciem leżącym na poszyciu (płytach OSB, sklejkach lub deskowaniu), ale trudno sobie wyobrazić, że MWK będą stosowane jako materiał dystansujący w dachach uszczelnionych FWK lub innym materiałem elastycznym nazwanym przez dystrybutora membraną. Byłoby to absurdalne, choć teoretycznie uzasadnione – dach byłby dobrze chroniony.
