Styropian do ocieplenia dachu - jak wybrać, zamontować styropian

Przeciwnicy styropianu jako jego główną wadę wymieniają niską paroprzepuszczalność. Oznacza to, że konstrukcja dachowa „nie oddycha”, jak np. przy zastosowaniu wełny mineralnej. Problem odparowania ewentualnej wilgoci zniweluje jednak wykonanie szczeliny wentylacyjnej pomiędzy materiałem ociepleniowym a deskowaniem (w przypadku dachów stromych). Poza tym styropian nie jest odporny na działanie rozpuszczalników organicznych i pęcznieje pod wpływem benzyny i ropy naftowej.

Ponadto to materiał dość wrażliwy na działanie wysokich temperatur oraz ognia. Już temperatury powyżej 80° C mogą zaszkodzić jego strukturze. Jednocześnie styropian używany w budownictwie jest określany jako samogasnący (nie podtrzymuje ognia) i zaliczany do klasy E według „Klasyfikacji ogniowej materiałów” (PN‑EN 13501–1+A1:2010). Przy zastosowaniu odpowiednich materiałów i układu warstw, przekrycia dachowe z zastosowaniem płyt styropianowych mogą być sklasyfikowane w klasie BROOF(t1) odporności na ogień zewnętrzny czyli jako nie rozprzestrzeniające ognia oraz posiadać klasyfikację ogniową RE (nośności, szczelności ogniowej) lub REI (nośności, szczelności i izolacyjności ogniowej) na poziomie 15, 30, a nawet 60.

W przypadku styropianu do ocieplenia dachu należy zwrócić uwagę przede wszystkim na parametr CS(10), określający minimalną wartość naprężenia ściskającego, wyrażonego w kPa, przy 10% odkształceniu. Decyduje on o twardości i odporności styropianu, a jego wielkość powinna być określona przez projektanta w zależności od konkretnego rozwiązania konstrukcyjnego.

W zależności od asortymentu styropian charakteryzuje się różnymi parametrami wytrzymałościowymi, określanymi wytrzymałością na rozrywanie, ściskanie oraz zginanie. Pamiętajmy, że im wyższa gęstość materiału, tym większa będzie jego wytrzymałość. Do izolacji dachów nie należy wybierać styropianów o wadze niższej niż ok. 15 kg/m³, ponieważ nie spełniają one minimalnego poziomu wytrzymałości na rozrywanie (80 kPa).

Montaż styropianu na dachu skośnym

Izolację cieplną ze styropianu w przypadku dachu stromego i poddasza użytkowego układamy zazwyczaj nakrokwiowo (na przymocowanych na krokwiach deskach), a nie jak jeszcze kilkanaście lat temu – podkrokwiowio. Do izolacji nakrokwiowej dedykowane są przede wszystkim płyt EPS 100 lub EPS 200 o wymiarach 1000x500 mm i grubości od 10 do 250 mm. Układamy je na sztywnym poszyciu. Niektóre materiały są specjalnie wyprofilowane, dzięki czemu po ułożeniu ich na krokwiach dachu można od razu przystąpić do montażu dachówki, jednak z uwagi na dany rozstaw zaczepów płyt może utrudnić to dekarzowi wykonanie pokrycia.

Płyty styropianu mocujemy, idąc od dołu ku górze. Dolną krawędź pierwszego rzędu należy oprzeć na wystającej desce okapowej. Ułożony styropian mocujemy do krokwi dachowych za pomocą łączników systemowych, czyli wkrętów o podwójnym gwintowaniu. Długość dostosowujemy oczywiście do grubości izolacji. Aby zapobiec przenikaniu wilgoci w szczeliny na łączeniu płyt, wypełniamy je pianką poliuretanową. Z kolei połączenia w okolicach koszy, narożników i kalenicy uszczelniamy za pomocą taśmy uszczelniającej. Następnie do izolacji przykręcamy łaty i kontrłaty, na których ułożone zostanie pokrycie. Czasami (np. przy gontach bitumicznych) konieczne jest zbudowanie poszycia z płyt drewnopochodnych.

Montując ocieplenie na krokwiach, zapobiegamy przemarzaniu elementów konstrukcji, dzięki czemu ograniczamy powstawanie liniowych mostków termicznych. Instalacji styropianu od spodu unikamy również z tego powodu, że odbywa się ona kosztem kilku centymetrów powierzchni użytkowej pomieszczenia na poddaszu.

Do ocieplenia dachu wykorzystywany jest przede wszystkim styropian frezowany na zakładkę lub płyty łączone na tzw. piór‑wpust. Łączenie ze sobą dwóch, a często nawet trzech płyt umożliwia montaż przy różnym rozstawie krokwi. Płyty tego rodzaju są na tyle wytrzymałe, że udźwigną ciężar drewnianej konstrukcji i pokrycia dachowego. Z drugiej strony z uwagi na własny niewielki ciężar nie wymagają stosowania dodatkowych łat oraz konstrukcji mocujących.

W przypadku dachu płaskiego zastosowanie znajdą systemy, w których uwzględniono m.in. płyty styropianowe do profilowania spadków, co pomoże w odprowadzeniu wód opadowych ze stropodachu (zastępujemy w ten sposób betonową warstwę spadkową, stanowiącą droższe i bardziej pracochłonne rozwiązanie, a przy tym – znacznie obciążające konstrukcję). Montaż rozpoczynamy zazwyczaj od ułożenia wzdłuż linii kalenicowej płyt bazowych o największej grubości, dłuższy bok układając wzdłuż muru. W następnej kolejności układamy warstwy płyt od największej grubości do najmniejszej, ostatnią płytę przycinając do wymiarów dachu i linii odwodnienia. Następnie układamy styropianowe płyty spadkowe, idąc od góry, pamiętając o takim przesunięciu kolejnych warstw, aby krawędzie nie nakładały się na siebie (byłyby to potencjalne mostki termiczne).

Płyty styropianu powinny być zamocowane mechanicznie, zwłaszcza w skrajnych pasach. Zapobiegnie to niekorzystnemu parciu i ssaniu wiatru. Pomocne będą specjalne łączniki do mocowania warstw izolacji dachów płaskich. W środkowej części płyty styropianowe czasami wystarczy przykleić na stabilnym podłożu, na którym wcześniej ułożono folię paroszczelną. Zastosowanie znajduje również styropian w postaci granulatu. Wykorzystuje się go przy dachach płaskich, wentylowanych, wdmuchując w wentylowaną przestrzeń.

Ocieplanie styropianem w różnych punktach budynku wymaga od projektanta skrupulatnego doboru grubości tejże warstwy termoizolacyjnej. Grubość warstwy izolacji zależy od współczynnika przewodzenia ciepła (λ), który nawet w przypadku tego samego materiału może się różnić. Im jest on niższy, tym materiał jest cieplejszy i można stosować jego cieńszą warstwę. Trzeba przy tym uwzględnić fakt, że ocieplony dach powinien odpowiadać wytycznym zawartym w Warunkach technicznych, czyli jego współczynnik przewodzenia ciepła nie może być większy niż 0,18 W/(m²K). Uwzględniając to wymaganie i właściwości materiału, określa się grubość styropianu.

Jak wybrać styropian do ocieplenia dachu? Radzi ekspert Aneta Wróblewska-Pecelt, Polskie Stowarzyszenie Producentów Styropianu

Najpopularniejszym materiałem termoizolacyjnym na polskich budowach jest styropian, stosowany powszechnie nie tylko do ocieplania ścian budynków, ale również z powodzeniem do izolacji podłóg i dachów (dachów stromych i stropodachów).

Chcąc wykorzystać poddasze do celów mieszkalnych, należy tam stworzyć odpowiednie ku temu warunki. Oznacza to, że dach powinien w takim samym stopniu jak ściany chronić mieszkańców przed nadmierną różnicą temperatur, hałasem i wiatrem, a nie pełnić wyłącznie roli nakrycia zabezpieczającego przed opadami atmosferycznymi.
Zastosowanie styropianu na dachach pozwala wykorzystać wszystkie zalety tego materiału, tj. jego wysoką izolacyjność termiczną i jednocześnie wysoką wytrzymałość mechaniczną. Dzięki temu powierzchnia dachu może być wykorzystywana w celach użytkowych, jako np. taras, zielony ogród, a nawet parking lub zaplecze techniczne do lokalizacji urządzeń klimatyzacyjnych, anten itp.

Jednym z warunków skutecznego docieplenia jest oczywiście dobór odpowiedniego styropianu, spełniającego kryteria jakości i zachowującego przynajmniej minimalne poziomy wymaganych dla konkretnego zastosowania cech technicznych. W przypadku dachów, które – w odróżnieniu od ścian – są elementem konstrukcyjnym przenoszącym obciążenia, najważniejszy jest poziom naprężeń ściskających przy 10‑procentowym odkształceniu względnym CS(10), ponieważ decyduje on o twardości i odporności termoizolacji. Jak podkreślają eksperci Polskiego Stowarzyszenia Producentów Styropianu, zalecana wartość tego parametru zależy od cech konstrukcyjnych dachów i podłóg konkretnego budynku, ale z zasady nie powinna być niższa niż 80 kPa. Właściwe określenie wartości CS(10) dla poszczególnych przegród to rola projektanta budynku, który, w zależności od zaproponowanego rozwiązania konstrukcyjnego wybranego elementu budynku, powinien zdefiniować również cechy wyrobu zapewniające skuteczność wybranego rozwiązania.